Renoir

O obxectivo dos impresionistas era conseguir unha representación do mundo espontánea e directa, en pinturas creadas directamente "in situ", non elaboradas no taller tal e como se estilaba ata entón. En parte pola necesidade de abreviar a execución, recórrese a unha pincelada rápida e solta, e a formatos manexables fronte aos formatos monumentais típicos da pintura académica.

Renoir, ofrece unha interpretación máis sensual do impresionismo, máis inclinada ao ornamental e á beleza. Non adoita incidir no máis áspero da vida moderna, como ás veces fixeron Manet e Van Gogh. Mantivo sempre un pé na tradición; púxose en relación cos pintores do século XVIII que mostraban a sociedade galante do rococó, como Watteau.

Nas súas creacións mostra a alegría de vivir, ata cando os protagonistas son traballadores. Sempre son personaxes que se divirten, nunha natureza agradable. Pódeselle emparentar por iso con Henri Matisse, a pesar dos seus estilos distintos. Tratou temas de flores, escenas doces de nenos e mulleres e sobre todo o espido feminino, que recorda a Rubens polas formas grosas. En canto ao seu estilo e técnica nótase nel un forte influxo de Corot.

Xantar dos vendimiadores, 1882
Os Angeles County Museum,
Óleo sobre lenzo

Renoir non dubidou en recuperar o debuxo e o modelado dos mestres clásicos -empezou a admirar a Rafael e Ingres- e utilizar unhas tonalidades máis frías e suaves, dotando ás súas composicións de certo aire romántico como comprobamos nesta escena. As cores avermelladas e azuladas dominan o conxunto, utilizando unha pincelada rápida e fluída característica destes últimos anos.

Aline con Pierre, 1887
Museo de Cleveland, 81,3 x 65,4 cm.
Pastel,

Aline Charigot e Renoir estableceron amizade desde 1880, contraendo matrimonio 10 anos despois. En 1885 naceu o seu primeiro fillo, Pierre, e nai e fillo convertéronse nos modelos favoritos do artista durante unha boa tempada. Estas obras coinciden coa etapa denominada período seco, momento no que o impresionismo entrou en crise xa que o interese cara á cor e a luz derivou na perda da forma e o volume. A reacción de Renoir será recuperar a forma e o volume a través dun excelente debuxo e unhas figuras máis modeladas, como ben podemos comprobar aquí. Ata recorre a aspectos compositivos clásicos, inspirados en Fragonard ou Rubens. Deste xeito, as figuras sitúanse en primeiro plano, cun tratamento monumental, recordando ás Madonnas do Renacemento. Pero non por empregar unha maior volumetría e un tratamento formal clasicista Renoir abandona a súa admiración pola cor e a luz, interesándose ata polas atmosferas como podemos comprobar nas figuras do fondo, máis abocetadas, recordando os traballos de Degas. O máis significativo destes traballos é a sensación de felicidade e harmonía que se respira neles, coma se se tratase dun refuxio ante as formulacións artísticas que estaban empezando a xurdir cos novos creadores: o simbolismo con Gauguin, o puntillismo con Signac e Seurat ou o impacto cromático de Van Gogh.

Á beira do lago, 1880 h.
Chicago Art Institute, 46´2 x 55´4 cm.
Óleo sobre lenzo

Dúas figuras situadas no primeiro plano, á sombra, serven de antesala ao espectacular lago que aparece ao fondo. Renoir soubo transmitir a alegría e a calor estival. As cores son especialmente vivas, destacando a amarela, a vermella e a verde, aplicadas cunha pincelada rápida. As sombras adquiren unha tonalidade malva, seguindo a teoría impresionista. A luz tomada directamente do natural dilúe os contornos e aboceta as figuras, o que levará á perda da forma.

As grandes bañistas, 1884-1887
Óleo sobre lenzo, 115 cm × 170 cm
Philadelphia Museum of Art, Filadelfia, Estados Unidos

Un contorno neto, unha materia lisa e unha repartición da luz uniforme.Renoir debuxa as formas con máis rigor, as cores vólvense máis frías. El desexaba que as formas femininas fosen máis talladas, estruturadas. Os corpos vólvense máis importantes que os decorados, coma se estes conservasen un papel por xogar. O decorado non é máis que un primeiro plano. Inspírase profundamente en Cézanne, co que pasara algún tempo pintando en L'Estaque no seu retorno de Italia.

Estudio Torso: efectos del Sol. 1875-1876
81 x 65 cm.
Museo de Orsay

A modelo posa semidesnuda, deixando ver o torso como unha Venus clásica. Ao presentarse ao aire libre a luz incide de diferente xeito sobre o seu corpo, creando un atractivo xogo de luces e sombras. As sombras son violetas, na teoría impresionista de que a sombra é en realidade un tipo diferente de luz. A sensación atmosférica foi perfectamente interpretada, difuminando os contornos pero sen chegar a perder as liñas da figura. Con todo, as herbas e flores do xardín que rodean á modelo están trazadas de xeito esquemática, con longas pinceladas que conforman case manchas. Exposto na segunda mostra impresionista -1876-, recibiu contundentes críticas que a Renoir producíronlle graza.

Na terraza, 1881
Óleo sobre lenzo
Instituto de Arte de Chicago, EE.UU.

Nesta obra aparece unha moza, vestida de azul escuro cun chapeu vermello na cabeza. As flores adornan o seu chapeu (mapoulas) e o seu peito. Xunto a ela atópase a súa filla, vestida de branco e un chapeu tamén callado de flores. Detrás, unha varanda de ferro forxado, máis aló da cal vese unha rica natureza de cores intensas: matogueiras e árbores en flor, un río de cor azul claro.

O baile de bougival, 1882-83
Museo de Boston, 182 x 98 cm.
Óleo sobre lienzo

Renoir é o pintor da vida, do seu tempo, representando imaxes cheas de vitalidade como "Le Moulin da Galette","A randeeira" ou esta escena de baile protagonizada por Suzanne Valadon e Paul Lothe. Unha vez máis céntrase en representar ás figuras ao aire libre, creando belos efectos de sombra malva no vestido da dama. O efecto de movemento e inmediatez crea perfección, non só nas figuras do primeiro plano senón nas que se reúnen ao fondo ao redor dunha mesa. Referencias ás árbores moradas indican que estamos nunha zona sombreada na que penetran lixeiros raios de sol. É destacable como Renoir vai recuperando a forma, que case desapareceu durante a época impresionista

8


A señorita Irene Cahen D`anvers, 1880
Fundación E. G. Bührle, 65 x 54 cm.
Óleo sobre lenzo

Trátase dun dos seus retratos máis impactantes. Irene aparece ante un fondo vexetal, vestida cun elegante traxe branco no que a luz proxecta unha sombra coloreada, habitual entre os impresionistas. A tonalidade avermellada da súa longa melena contrasta co branco do vestido e coas cores escuras do fondo, creando un atractivo xogo de contrastes típico da pintura clásica. O preciso debuxo do rostro -especialmente o perfilado nariz, a boca e os ollos- contraponse coa rapida pincelada, aplicando as cores de xeito rápido e eliminando o detallismo que caracteriza as pinturas academicistas, o que indica que na década de 1880 o estilo impresionista está asentado entre a sociedade burguesa parisiense. A delicadeza e candidez da mociña indican a calidade de Renoir á hora de realizar retratos, interesándose tamén pola personalidade dos modelos, do mesmo xeito que fixeran Tiziano ou Velázquez.


Bibliografía:
Grandes maestros de la pintura moderna, Patrick Bade
http://www.artehistoria.jcyl.es/genios/pintores/gal3106-1.htm