A luz na pintura

Os impresionistas como Pissarro realizaron a partir de 1870 un asombroso labor de investigación pictórica. Buscan a luz e o aire e para iso prescinden dos contornos e da cor negra. As pinceladas son pequenas e soltas e o resultado é que parece haber atmosfera no representado. Nin que dicir ten que lles encantaba pintar ao aire libre todo o efémero e cambiante : o fume, a auga, as nubes, etc. Se te fixas no cadro, é moi destacable o contraste luces-sombras que consegue acentuar moito os volumes e a sensación de realidade.

O xogo de luces e sombras serve neste caso a Vermeer para profundar na psicoloxía dos dous personaxes

Canaletto

Non hai efectos luminosos, non podemos falar de luz natural ou artificial porque na época descoñecían a técnica de representación da luz e os seus efectos. Obra románica do século XII.

Goya, Fusilametos da Moncloa

A luz proven dun farol, é artificial, resulta especialmente intensa nos patriotas españois prestos a morrer e concretamente no personaxe de camisa branca, pantalón ocre e brazos levantados.

Salvo en experimentos recentes a pintura non ten luz propia; tampouco nos referimos á localización do cadro xunto a unha fiestra ou se está ben iluminado por luz artificial. En efecto, cando falamos da luz na pintura referímonos á representación desta no cadro.

A luz é algo indisociable da cor, aínda que os separamos por motivos académicos, e por iso debemos remitirnos ao apartado da cor no que se trata tamén este aspecto.

Os efectos que produce a representación da luz na pintura son os de crear a sensación do volume nas figuras mediante o claroscuro (o que chamamos modelado? utilizando un termo específico da escultura) e tamén se conseguen efectos espaciais na perspectiva aérea. Por este motivo podemos remitirnos, igualmente, aos capítulos do volume e a profundidade na pintura.

A clasificación da luz pódese facer seguindo distintos criterios:

Segundo a súa orixe a luz pode ser artificial ou natural. A artificial procede dunha vela, candil, ... e en datas máis recentes dunha lámpada; xeralmente represéntase reflectindo en figúralas tons amarelados e con moi pouco campo de iluminación o que produce un forte contraste entre a luz e a sombra. A luz natural procede normalmente do sol ou en raras ocasións da lúa en noites claras e non adoita provocar tanto contraste entre a zona iluminada e a que está en sombra.

Pola procedencia da luz podemos clasificala en luz natural ambiente, aquela en a que non hai sombras propias das figuras nin sombras reflectidas en paredes ou chan, e luz proxectada que provoca sombras e modela as figuras.

A intensidade da luz pode incidir na luminosidade xeral do cadro e nos mesmos cores segundo sexa brillante ou débil.

Finalmente a súa representación pode realizarse de distintas formas como son a gradación de valores da cor (que chamamos claroscuro), o cambio de cores (utilizando a gama cálida para zonas de máis iluminación e a fría para as zonas en sombra, como utilizaron os fauvistas) ou mediante liñas direccionais (como se representaban os raios con dádivas do Sol en tempos do faraón Akenaton ou como aparecen os raios do sol nos debuxos infantís).