A vida

Picasso
1903. 197 x 127,3 cm. Óleo sobre lenzo.
Cleveland Museum of Art, Cleveland.

As obras da época azul e rosa sobresaen como exemplos notables da pureza dun pensamento artístico. O artista materializa os ideais humanistas, aínda non corroídos polo veleno do escepticismo, e a fe no home. Ademais, estas teas caracterízanse pola nobreza da pura realización artística.
Nestes cadros vemos como xorde o mundo azul da soidade silenciosa, dos parias da sociedade: enfermos, inválidos, vellos, esmoleiros. Tanto pola realización como pola temática ou o sentimento do mundo, a época azul deriva directamente da tradición hispánica. Tamén a influencia do cine mudo foi decisiva; é o triunfo da atmosfera ambiental sobre o antigo claroscuro e sobre a policromía do impresionismo.
As fontes das que se alimenta a época azul hai que buscalas no clima social do momento, na atmosfera da vida social de Barcelona e na visión do mundo do mesmo Picasso.
París non só proporcionou ao pintor un conxunto de impresións artísticas novas; ademais reveloulle a cínica inmoralidade da sociedade, o egoísmo dos poderosos e a vida triste dos barrios miserables. Visita hospitais, manicomios, hospicios, e neles atopa aos heroes dos seus cadros: pobres, inválidos, desherdados, parias da sociedade nos seus leitos sarnosos. Pero non só é a compaixón sentimental por eles o que o artista expresa nos seus cadros; o mundo azul do silencio polo que se moven os personaxes é máis que un símbolo do sufrimento, tamén é un mundo de soidade orgullosa, de pureza moral. Exaltando a súa nobreza moral e a súa beleza, Picasso expresa o seu desprezo pola burguesía.

"A Vida" é a peza mestra da Época Azul.
Nesta obra contrapóñense dous grandes temas. O da parella espida, de pé e enlazada, e o da maxestosa maternidade pobre, cuberta cun manto e os pés grandes espidos. A parella evoca os trazos de Carles Casagemas e a súa amante Germaine. Dúas personalidades tenras e delicadas. A maternidade é xa unha icona sistematizada por Picasso, co seu perfil severo e estatuario, modelado pola pobreza, que aquí aparece como especie de retrato da dor fronte á felicidade.
A escena ocorre nun estudo do pintor onde un cadro evoca a tristeza da soidade, e por riba del, o consolo da calor humana.
Como pintura, é a xeito dun baixorrelevo. Aquí hai un modelado, pero un modelado lixeiro que basicamente perfila os contornos. O azul é discreto. Mesturado con ocres, cun verdoso, cun toque lila.
A muller apóiase ensimesmada e pensativa nun ombreiro del, o home. E el sinala ao que foron e serán: nenez necesitada de acubillo e de colos, e madurez camiño da ancianidade...
Sobre os dous cadros que están detrás e moi preto dos personaxes principais da vida bosquéxase, ademais, unha muller coa cabeza afundida no peito e os brazos protectores do home. Por baixo, un home -ou unha muller...?, o ser humano, sumido na súa soidade.
"A vida" é unha das primeiras creacións en que Picasso introduce o autobiográfico. O home moreno é o amigo Casagemas, o suicida a causa do amor que sentía por Germaine Pichot.
O xesto de sinalar co índice de Casagemas lémbranos a "Creación de Adán" de Miguel Anxo na Capela Sixtina, pero alí o dedo do Creador transmite a vida, aquí o índice de Casagemas é o símbolo da impotencia, a verdadeira razón do seu suicidio.